غدیر در نگاه مقام معظم رهبری

غدیر در نگاه مقام معظم رهبری/ بشریت، حکومت پنج‌ساله‌ی امیرالمومنین را هرگز فراموش نخواهد کرد

  پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله خامنه‌ای، گزیده‌ای از بیانات رهبر معظم انقلاب به مناسبت عید سعید غدیر خم را منتشر کرده که به شرح زیر می خوانید.

عیدالله‌الاکبرغدیر در آثار اسلامى ما به «عیدالله‌الاکبر»، «یوم العهد المعهود» و «یوم المیثاق المأخوذ» تعبیر شده است. این تعبیرات که نشان دهنده‌ى تأکید و اهتمامى خاص به این روز شریف است، خصوصیتش در مسأله‌ى ولایت است. آن عاملى که در اسلام ضامن اجراى احکام است، حکومت اسلامى و حاکمیت احکام قرآن است، والا اگر آحاد مردم، ایمان و عقیده و عمل شخصى داشته باشند، لیکن حاکمیت -چه در مرحله‌ى قانونگذارى و چه در مرحله‌ى اجرا - در دست دیگران باشد، تحقق اسلام در آن جامعه، به انصاف آن دیگران بستگى دارد. اگر آنها افراد بى‌انصافى بودند، مسلمانان همان وضعى را پیدا مى‌کنند که شما امروز در کوزوو، دیروز در بوسنى و هرزگوین، دیروز و امروز در فلسطین و در جاهاى دیگر شاهدش بوده‌اید و هستید - ما هم در ایران مسلمان عریق و عمیق خودمان، سالهاى متمادى همین را مشاهده مى‌کردیم - اما چنانچه حکام، قدرى با انصاف باشند، اجازه خواهند داد که این مسلمانان به قدر دایره‌ى خانه‌ى خودشان - یا حداکثر ارتباطات محله‌اى - چیزهایى از اسلام را رعایت کنند؛ ولى اسلام نخواهد بود!
بیانات به‌مناسبت عید سعید غدیر، 16/01/1378
اگر تخلف نمى‌شد...امروز ما و جامعه‌ى بشرى، همچنان در دوران نیازهاى ابتدایى بشرى قرار داریم. در دنیا گرسنگى هست، تبعیض هست - کم هم نیست؛ بلکه گسترده است، به یک جا هم تعلق ندارد؛ بلکه همه جا هست - زورگویى هست، ولایت نابحق انسان‌ها بر انسان‌ها هست؛ همان چیزهایى که چهار هزار سال پیش، دو هزار سال پیش به شکل‌هاى دیگرى وجود داشته است. امروز هم بشر گرفتار همین چیزهاست و فقط رنگ‌ها عوض شده است. «غدیر» شروع آن روندى بود که مى‌توانست بشر را از این مرحله خارج کند و به یک مرحله‌ى دیگرى وارد کند. آن وقت نیازهاى لطیف‌تر و برترى، و خواهش‌ها و عشق‌هاى به مراتب بالاترى، چالش اصلى بشر را تشکیل مى‌داد. راه پیشرفت بشر که بسته نیست! ممکن است هزارها سال یا میلیون‌ها سال دیگر بشریت عمر کند؛ هر چه عمر کند، پیوسته پیشرفت خواهد داشت. منتها امروز پایه‌هاى اصلى خراب است؛ این پایه‌ها را پیغمبر اسلام بنیانگزارى کرد و براى حفاظت از آن، مسأله‌ى وصایت و نیابت را قرار داد؛ اما تخلف شد. اگر تخلف نمى‌شد، چیز دیگرى پیش مى‌آمد. «غدیر» این است. در طول دوران دویست‌وپنجاه ساله‌ى زندگى ائمه (علیهم‌السلام) - که عمر دوران ظهور ائمه از بعد از رحلت پیغمبر تا زمان وفات حضرت عسکرى، دویست‌وپنجاه سال است - هر وقت ائمه توانسته‌اند و خودشان را آماده کرده‌اند تا این‌که به همان مسیرى که پیغمبر پیش‌بینى کرده بود، برگردند؛ اما خوب، نشده است دیگر. حالا ماها در این برهه‌ى از زمان، به میدان آمده‌ایم و همتى هست به فضل و توفیق الهى و ان‌شاءالله که به بهترین وجهى ادامه پیدا کند.
دیدار اساتید و دانشجویان دانشگاه امام صادق(علیه‌السلام)، 29/10/1384
نباید طرح مسأله غدیر به جدایى مسلمان‌ها بینجامدمرحوم آقاى مطهرى (رضوان‌الله‌علیه) مقاله‌اى به نام «الغدیر و وحدت اسلامى» دارد؛ ایشان در آن، این مسأله را تبیین مى‌کند که، طرح مسأله‌ى غدیر، چطور مى‌تواند وسیله‌اى باشد براى نزدیک کردن دل‌هاى مسلمان‌ها به همدیگر. مرحوم علامه‌ى امینى هم عقیده‌ى شیعه را در «الغدیر» اثبات کرده است؛ اما کتاب، بیان، لحن، سلیقه و شیوه‌ى برخورد او با مسأله، طورى است که همه‌ى مسلمین را جذب مى‌کند.
شما تقریظهایى را که مسلمانان مصر، شام و دیگر نقاط دنیا بر کتاب ایشان نوشته‌اند، ببینید! ما باید توجه داشته باشیم که نوع طرح مسأله، طورى نباشد که به جدایى مسلمان‌ها بینجامد؛ این خیلى مهم است. الان جمعیت انبوهى از مسلمانان دنیا به مکتب و مذهب ما معتقدند و در دنیا هم آبرومندند. هم جمهورى اسلامى در ایران و هم شیعیان در هر نقطه‌اى که هستند، مردم آبرومندى هستند و در عراق، لبنان و جاهاى دیگر، مسلمان‌ها به وجود اینها افتخار مى‌کنند. بنابراین باید مراقب باشیم که مسأله را طورى طرح کنیم که هم‌عقیده‌هاى خودمان ناراحت نشوند. البته باید عقیده‌ى خودمان را بیان و آن را تثبیت کنیم؛ اما اشتباهات و خطاها را هم برطرف کنیم.14/09/1384
مسأله‌ى غدیر ورود نبى مکرم اسلام در امر مدیریت جامعه استمسأله‌ى غدیر و تعیین امیرالمؤمنین (علیه‌الصلاةوالسلام) به عنوان ولى‌امر امت اسلامى از سوى پیامبر مکرم اسلام (صلى‌الله‌علیه‌واله‌وسلم) یک حادثه‌ى بسیار بزرگ و پرمعناست؛ در حقیقت دخالت نبى مکرم در امر مدیریت جامعه است. معناى این حرکت که در روز هجدهم ذى‌الحجه سال دهم هجرت اتفاق افتاد، این است که اسلام به مسأله‌ى مدیریت جامعه به چشم اهمیت نگاه مى‌کند.
این‌طور نیست که امر مدیریت در نظام اسلامى و جامعه‌ى اسلامى، رها و بى‌اعتنا باشد. علت هم این است که مدیریت یک جامعه، جزو اثرگذارترین مسائل جامعه است. تعیین امیرالمؤمنین هم - که مظهر تقوا و علم و شجاعت و فداکارى و عدل در میان صحابه‌ى پیغمبر است - ابعاد این مدیریت را روشن مى‌کند. معلوم مى‌شود آنچه از نظر اسلام در باب مدیریت جامعه اهمیت دارد، اینهاست. کسانى که امیرالمؤمنین را به جانشینى بلافصل هم قبول ندارند، در علم و زهد و تقوا و شجاعت آن بزرگوار و در فداکارى او براى حق و عدل، تردید ندارند؛ این مورد اتفاق همه‌ى مسلمین و همه‌ى کسانى است که امیرالمؤمنین (علیه‌الصلاةوالسلام) را مى‌شناسند. این نشان مى‌دهد که جامعه‌ى اسلامى از نظر اسلام و پیغمبر، چه نوع مدیریت و زمامدارى و حکومتى را باید به عنوان هدف مطلوب دنبال کند.دیدار مردم پاکدشت، در سالروز عید سعید غدیر، 10/11/1383
عید غدیر، سنت ملى ماستعید غدیر هم سنت ملى ماست؛ چون ملت ما داراى این عقیده و این محتوا و این هویت در ذهن خودش هست. یکى از کارهاى دشمنان این است که ملتها را از هویت خالى کنند. البته این قضیه، داستان مفصلى است و با دو کلمه، نه مى‌شود ابعادش را نشان داد و نه مى‌شود خطرش را آن‌چنان که هست، گوشزد کرد. شما در محیط دانشجویى با این سیاست کلى که شناخته و ناشناخته و پیدا و پنهان وجود دارد، باید مبارزه کنید و مبانى ارزشى را - مبانى‌اى که حقیقتا تشکیل‌دهنده‌ى هویت ملت ایران است و مى‌تواند آنها را پیش ببرد و صاحب همه چیز کند - حفظ کنید. 08/02/1382
او عادل‌ترین شما در بین مردم است!نبى‌اکرم در بیان صفات امیرالمؤمنین مى‌فرماید: «اعدلکم فى الرعیة»، او عادل‌ترین شما در بین مردم است. هم عدالت درونى و معنوى و فردى امیرالمؤمنین مراد است و هم عدالت رفتارى و عدالت اجتماعى او. اینها چیزهایى است که در زبان به آسانى مى‌شود بیان کرد، اما در تحقق و تبلور در عمل است که انسان به عظمت این حقیقت و کسانى که تجسم این حقیقت بوده‌اند، پى مى‌برد. عدالت به معناى واقعى کلمه در وجود امیرالمؤمنین، در رفتار او، در تقواى او و در توجه او حضور دارد. در رفتار بیرونى او هم عدالت تجسم پیدا مى‌کند. امروز بعد از گذشت قرنها، اگر بخواهیم عدالت را تعریف کنیم و آن را در ضمن مثال و نمونه بیان کنیم، هیچ مثالى رساتر و گویاتر از رفتار امیرالمؤمنین علیه‌السّلام نمى‌توانیم پیدا کنیم. این است که نبى‌اکرم او را به امر پروردگار و با نصب الهى به مردم معرفى و به مقام ولایت منصوب مى‌کند. این یک حقیقت اسلامى است. این کجا و این‌که کسى معتقد باشد که هر ظالمى با هر شیوه و رفتار بازیگرانه‌اى توانست زمام قدرت را در دست بگیرد، مردم باید از او اطاعت کنند، کجا؟! این اسلام است یا آن؟!
لذا مسأله‌ى غدیر با این مضمون والا متعلق به همه‌ى مسلمانهاست، چون به معناى حاکمیت عدل، حاکمیت فضیلت و حاکمیت ولایت‌اللَّه است. اگر ما هم بخواهیم حقیقتاً از متمسکین به ولایت امیرالمؤمنین باشیم، باید خودمان و محیط زندگیمان را به عدل نزدیک کنیم. بزرگ‌ترین نمونه این است که هرچه بتوانیم، استقرار عدل کنیم. چون دامنه‌ى عدالت نامحدود است. هرچه بتوانیم عدل را در جامعه بیشتر مستقر کنیم، شباهت ما به امیرالمؤمنین و تمسک ما به ولایت آن بزرگوار بیشتر خواهد شد.
بیانات در دیدار مسؤولان و کارگزاران نظام به مناسبت عید غدیر خم، 01/12/1381
غدیر و انقلاب اسلامی ایرانشاید اکثر آن کسانى هم که در ماجراى بیعت امیرالمؤمنین علیه‌الصلاةوالسلام، گرد آن بزرگوار را گرفتند و با او بیعت کردند و پاى فشردند و فداکارى نمودند، واقعه‌ى غدیر و به طریق اولى ظهور اسلام و جنگهاى امیرالمؤمنین را ندیده بودند. اما اسلام و هدایت و نور آن فقط براى کسانى نیست که در آن وقت حضور داشتند، بلکه براى همه و براى همیشه است: «و اخرین منهم لما یلحقوا بهم». انقلاب اسلامى شروع یک راه پرافتخار و سعادت‌بخش بود. همه‌ى کسانى که از بى‌عدالتى رنج برده‌اند و تشنه‌ى عدالتند، این پدیده را به جان دوست دارند و براى آن تلاش مى‌کنند. همه‌ى کسانى که سنگینى و فشار نظام دیکتاتورى و اختناق و زورگویى و قدرت فردى را احساس کرده یا درباره‌ى آن فکر کرده‌اند، از انقلاب اسلامى، از حرکت ملت مسلمان و از مبارزه‌ى فراگیر این ملت استقبال کرده‌اند و مى‌کنند. مخصوص امروز نیست، در آینده هم همین‌طور خواهد بود. بیانات در دیدار مردم قم، 19/10/1381
اوج مطلوب همه‌ى رسالت‌هاامیرالمؤمنین علیه‌الصلاةوالسلام در مقابله با خطرها آن‌چنان شجاعانه عمل مى‌کند که مى‌گوید کسى نمى‌توانست با فتنه‌اى که من چشم آن را درآوردم - منظور، فتنه‌ى خوارج است - یا فتنه‌ى ناکثین درافتد. آن معنویت و دین و اخلاق و فضیلت از یک طرف، آن بینش عمیق و شجاعت و فداکارى و عواطف رقیق انسانى در کنار صلابت و استحکام معنوى و روحى از طرف دیگر؛ همه‌ى اینها ناشى از عصمت است؛ چون خداى متعال او را به مقام عصمت برگزیده است و گناه و اشتباه در کار او وجود ندارد. اگر چنین کسى در رأس جامعه باشد، اوج مطلوب همه‌ى رسالتهاست. این معناى غدیر است. در غدیر، چنین کارى اتفاق افتاد.
اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت على‌بن‌موسى‌الرضا علیه‌السلام در روز عید سعید غدیر خم، 12/12/1380
بشریت، حکومت پنج‌ساله‌ی امیرالمومنین را هرگز فراموش نخواهد کردامامت، یعنى همان اوج معناى مطلوب اداره‌ى جامعه در مقابل انواع و اقسام مدیریتهاى جامعه که از ضعفها و شهوات و نخوت و فزون‌طلبى انسانى سرچشمه مى‌گیرد. اسلام شیوه و نسخه‌ى امامت را به بشریت ارائه مى‌کند؛ یعنى این‌که یک انسان، هم دلش از فیض هدایت الهى سرشار و لبریز باشد، هم معارف دین را بشناسد و بفهمد - یعنى راه را درست تشخیص دهد - هم داراى قدرت عملکرد باشد - که «یا یحیى خذ الکتاب بقوة» - هم جان و خواست و زندگى شخصى برایش حائز اهمیت نباشد؛ اما جان و زندگى و سعادت انسانها براى او همه چیز باشد؛ که امیرالمؤمنین در کمتر از پنج سال حکومت خود، این را در عمل نشان داد. شما مى‌بینید که مدت کوتاه کمتر از پنج سال حکومت امیرالمؤمنین، به عنوان یک نمونه و الگو و چیزى که بشریت آن را هرگز فراموش نخواهد کرد، در طول قرنها همچنان مى‌درخشد و باقى مانده است. این نتیجه‌ى درس و معنا و تفسیر واقعه‌ى غدیر است.
بیانات در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت على‌بن‌موسى‌الرضا علیه‌السلام در روز عید سعید غدیر خم، 12/12/1380
کتاب الغدیرهمین کتاب الغدیر هم به‌نظر من مهجور است. من به دوستانمان سفارش کردم الغدیر را که در آن صدها کتاب است - یعنى ایشان درباره‌ى موضوعات مختلف، مطالبى دارد. گاهى صد صفحه، هشتاد صفحه درباره‌ى یک شخص، یک مطلب، یا یک حدیث، مطلب دارد و یک نفر باید اینها را از اوّلِ الغدیر بخواند، تا به مطلب مورد نظر برسد و از آن استفاده کند. حالا کو آن آدمى که حوصله کند، یازده جلد کتاب الغدیر را بخواند و این‌گونه مطالب را بیرون بکشد؟! - مورد بررسى دقیق قرار دهند و موضوعات مختلف را دانه دانه بیرون بکشند؛ هر کدامشان یک کتاب، یا یک جزوه است. الغدیر هم - آن کاخ عظیمى که مرحوم امینى ساخته - به جاى خود محفوظ؛ این کتابها هم دانه دانه بیاید و اقطار عالم را پر کند. یعنى الغدیر به صورت یک مجموعه، وجود داشته باشد، یک جا هم جزوه، جزوه وجود داشته باشد.

منبع: خبرآنلاین

امامان، غدیر را چگونه روایت کرده اند؟

امامان، غدیر را چگونه روایت کرده اند؟

18 ذی الحجه، روزی است که پیامبر، ولی و جانشین خود را انتخاب کرد. امامی که بعد از او، فرزندانش ولی مسلمانان شدند.

روایت هایی از ائمه معصومین(علیهم السلام) درباره اهمیت روز غدیر را در زیر می خوانید.

وظایف مؤمنان در روز عید غدیرامیرمؤمنان علی علیه‏السلام درباره وظایف مؤمنان در روز عید غدیر فرمود: «[در این روز] با گسترش دادن در هزینه و لوازم خانواده‏تان به سوی آنان بروید و به برادرانتان نیکی کنید. خدای را برای آنچه به شما بخشیده است، سپاس گویید. با هم باشید؛ که خداوند، جدایی و پراکندگی شما را سامان می‏بخشد. به یکدیگر نیکی کنید؛ که خداوند، الفت شما را پایدار می‏سازد. نعمت‏های خدا را به همدیگر هدیه دهید؛ که خداوند چندین برابر عیدهای پیشین و عیدهای آینده به شما پاداش می‏دهد؛ پاداشی که ویژه چنین روزی است. نیکی‏کردن در این روز، ثروت را ثمربخش می‏سازد و بر عمر می‏افزاید. هم‏دردی کردن و مهرورزی با یکدیگر در این روز، رحمت خداوندی را جلب می‏کند. آن اندازه که توان دارید از فضل خداوند برای برادران و خانواده‏تان با بذل آنچه موجود است، آماده و فراهم سازید. لبخند و شادمانی را میان خویش و در برخوردهایتان آشکار سازید و ستایش و سپاس خداوند را بر آنچه به شما بخشیده است، نمایان کنید».
حضرت فاطمه علیهاالسلام
از فاطمه زهرا علیهاالسلام پرسیدند که آیا رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله پیش از رحلتش درباره امامت امیر مؤمنان على علیه‏السلام چیزى فرمود؟ آن حضرت در پاسخ فرمود: «عجبا! آیا روز غدیرخم را فراموش کرده‏اید؟»
امام حسن علیه‏السلام امام حسن علیه‏السلام فرمود: امت مسلمان از پیامبر شنیدند که درباره پدرم فرمود: او براى من همچون هارون براى موسى علیه‏السلام است. همچنین دیدند که رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله او را در غدیرخم به عنوان امام نصب کرد.
امام حسین علیه‏السلام
امام حسین علیه‏السلام پیش از مرگ معاویه، خانه خدا را زیارت کرد. سپس بنى‏هاشم را گرد آورد و فرمود: آیا مى‏دانید پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله ، على علیه‏السلام را در روز غدیرخم به جانشینى خود برگزید؟ همگى گفتند: بله.
امام زین العابدین علیه‏السلام

ابن اسحاق، تاریخ‏نگار معروف مى‏گوید: به على بن حسین علیه‏السلام گفتم: «من کنتُ مولاه فعلىٌ مولاه» یعنى چه؟ حضرت فرمود: پیامبر خدا به مردمان خبر داد که امام بعد از خودش، امیر مؤمنان على علیه‏السلام است.

امام محمدباقر علیه‏السلام

اَبان بن تَغلب مى‏گوید: از امام باقر علیه‏السلام درباره این سخن رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله «من کنتُ مولاه فعلىٌ مولاه» پرسیدم. آن حضرت در پاسخ پیامبر فرمود: به مردمان گفت که امیر مؤمنان على علیه‏السلام در میان مردم، جاى‏گزین من خواهد بود.

امام صادق علیه‏السلام

در دوران زندگى امام صادق علیه‏السلام بر اثر جوّ مناسبى که براى نشر معارف اهل بیت علیهم‏السلام پیش آمد، حدیث غدیر بیش از همه دوره‏ها مطرح شده است. آن حضرت درباره روز غدیر مى‏فرماید: «رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله در غدیر خم براى امیر مؤمنان على علیه‏السلام پیمان گرفت و مردم به ولایت او اقرار کردند. خوشا به حال آنان که بر ولایت او ثابت‏قدم ماندند و واى بر کسانى که آن پیمان را شکستند».

امام کاظم علیه‏السلام

در روزهایى که امام کاظم علیه‏السلام در زندان بود، روزى هارون، خلیفه عباسى ایشان را احضار کرد و درباره ولایت اهل بیت علیهم‏السلام بر مردم پرسید. حضرت فرمود: ما مى‏گوییم ولایت همه خلایق با ماست. دلیل ما، سخن پیامبر در غدیر خم است که فرمود: «من کنتُ مولاه فعلىٌ مولاه».
امام رضا (ع)

ویژگی‏های روز غدیر

امام رضا (ع) در روایتی می‏فرماید: «در روزگار امیرمؤمنان علی علیه‏السلام ، یک‏سال روز جمعه با عید غدیر هم‏زمان گشت. آن حضرت بر فراز منبر رفت و خدا را چنان ستود که همانند آن شنیده نشده بود؛ ستایشی که کسی غیر از او درک نمی‏کرد. سپس به یارانش فرمود: «ای مؤمنان! امروز خداوند متعال، دو عید گران‏سنگ و بزرگ را به هم پیوسته است؛ دو عیدی که پایداری و استواری هر کدام از اینها به دیگری است تا پدیده زیبای خویش را پیش شما کامل کند. شما را به راه رشد آگاه سازد و به روشنایی هدایت کند. راه میانه‏اش را برای پیمودن شما هموار کند و بخشش گوارایش را برایتان بگستراند. بی‏تردید، امروز موقعیت عظیمی دارد. در این روز، گشایش رخ داده، نردبان [تکامل] برافراشته شده و دلیل‏ها آشکار گشته است. امروز، روز ظاهر شدن و پرده‏برداری از مقام پیراستگی [عصمت و امامت] است. روز کمال یافتن آیین و نمایان ساختن پیمان‏ها از دورویی‏ها و انکارهای آگاهانه است».

منبع:راسخون

آشنایی با یونیسف (UNICEF)

حقوق بشر  > ایران  - یونیسف (UNICEF) نام اختصاری صندوق کودکان سازمان ملل متحد است

یونیسف در دسامبر 1946 به توصیه شورای اقتصادی و اجتماعی ملل متحد و تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد ایجاد شد. در اکتبر 1953 مجمع عمومی این سازمان را به عنوان یکی از ارکان دائمی سازمان ملل شناخت. فعالیت‌های یونیسف عمدتاً در جهت ارائه کمک‌های لازم و حمایت از کودکان کشورهای در حال توسعه است.

ارکان یونیسف

هیأت اجرایی: متشکل از نمایندگان 41 دولت عضو که برای مدت سه سال از طرف شورای اقتصادی و اجتماعی انتخاب می‌شوند.

دبیرخانه: یک مدیر اجرایی به عنوان رئیس دبیرخانه از سوی دبیرکل سازمان ملل و با مشورت هیأت اجرایی انتخاب می‌شود.

دفاتر منطقه‌ای: این دفاتر به سازمان های مختلف دولت های عضو در اجرای برنامه های مشترک یاری می‌دهد.

اهداف و ماموریت‌ها

مجمع عمومی سازمان ملل متحد، یونیسف را موظف نموده است تا به دفاع و حمایت از حقوق کودکان بپردازد، به تامین نیازهای اساسی آنان یاری نماید و با افزایش فرصت‌ها، امکان شکوفایی کامل استعدادهایشان را فراهم سازد.

راهنمای یونیسف "پیمان نامه حقوق کودک" است و یونیسف تلاش می‌کند تا حقوق کودکان را به عنوان اصول اخلاقی پایدار و معیارهای بین المللی رفتار با کودک برقرار سازد.

یونیسف تاکید دارد که بقاء رشد و حمایت کودکان از عناصر ضروری توسعه جهانی و لازمه پیشرفت بشری است.

منبع سایت حقوق بشر قوه قضاییه

آشنایی با سازمان عفو بین‌الملل (Amnesty International)

حقوق بشر  > ایران  - شهروز شهوند

در نیمه دوم قرن بیستم پس از پشت سر نهادن تکرار تجربه دهشتناک جنگ جهانی اول در مقیاسی وسیع تر در قالب جنگ جهانی دوم ، و گذر از آن همه فاجعه با جریحه دار شدن احساس جامعه جهانی ازاین حجم عظیم آتش و خون ، شاهد شکل گیری و تاسیس نهادهایی به منظور ممانعت از تکرار تاریخ جنگ سالار این نیمه و تجاوز به حقوق انسانی بودیم . ظهور حکومت های توتالیتر پس از جنگ اول و به دنبال آن وقوع جنگ دوم ابعاد ددمنشانه سرشت برساخته های بشری را آشکار ساخت و کسانی را که نگران "آینده انسان" بودند به فکری عمیق فرو برد . پاسخ به این پرسش که چگونه میتوان نوع بشر را از شر شرارت های دامن گستر آن روزگار رهانید ،راه های گوناگونی را تا کنون پیش پای ما نهاده است . آزمودن و پیمودن مسیر های پیشنهادی اینک یر خزانه تجربه ما در دفاع از حقوق انسان ها افزوده است و خود پدید آورنده شیوه های جدید ی در نقاطی از جهان شده است که نیم قرن پیش کسی راگمانآن در سر نمی آمد.
‌● تاریخ اولیه (۱۹۶۱-۱۹۷۹)
عفو بین الملل بوسیله یک وکیل انگلیسی به نام " پیتر بنسون" در جولای ۱۹۶۱ در شهر لندن پایه گذاری شد . براساس شرحی که بنسون داده او در نوامبر ۱۹۶۰ در شبکه راه آهن زیر زمینی لندن در حال رفتن بوده است وقتی که خبری را میخواند که دو دانشجوی پرتغالی به خاطر" نوشیدن مشروب به سلامتی آزادی" به هفت سال حبس محکوم شده اند .بنسون بعد ها در مقاله مشهورش در روزنامه آبزرور به نام " زندانیان فراموش شده " واکنش خود را به این موضوع اینگونه توصیف میکند : " هر روز هفته روزنامه را که باز میکنی داستانی از یک جایی و درباره یک کسی پیدا میکنی که که حبس شده یا مورد شکنجه قرار گرفته یا به دار آویخته شده است چرا که عقاید او برای حکومتش غیر قابل پذیرش بوده است ... در این هنگام خواننده روزنامه دچار یک حس تهوع آور ناتوانی میشود .با این حال اگر این حس انزجار بتواند به صورت واحد و در قالب یک اقدام مشترک در آید کارهای موثری میتواند انجام بگیرد " .بنسون و دوستش اریک بیکر پس از مشاوره با دیگر نویسندگان ، دانشگاهیان و حقوقدانان و بویژه الک دیگز - یک عضو منظم و کارورزیده حزب کمونیست - از طریق لوییس بلوم کوپر به دیوید استر -ویراستار روزنامه آبزرور - که در ۲۸ مه ۱۹۶۱ مقاله بنسون را منتشر کرد ، نا مه ای نوشت . مقاله مذکور توجه خوانندگان را به" آنهایی که زندانی شده ، تحت شکنجه قرار گرفته یا اعدام شده اند چرا که عقاید یا مذهبشان برای حکومتشان قابل پذیرش نیست "، یا نحوه دیگری از نقض مواد ۱۸ و ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر به وسیله حکومت ها ، جلب میکرد .
این مقاله نقض حقوق بشر در مقیاس جهانی در زمینه هایی چون محدودیت هایی برای ازادی مطبوعات ، احزاب سیاسی اپوزیسیون ، دادرسی عمومی بموقع قبل از محاکمه عادلانه و حق پناهندگی سیاسی را به تصویر کشید . این مقاله کمپین " درخواست برای عفو ، ۱۹۶۱" را به راه انداخت که هدف آن بسیج افکار عمومی به نحوی سریع و وسیع برای دفاع از افرادی که بنسون آنها را زندانیان عقیدتی "Prisoners of Conscience" مینامید بود .
" درخواست برای عفو ، ۱۹۶۱" در روزنامه های بین المللی دیگر در شماری وسیع تجدید چاپ شد . در همان سال بنسون یک کتاب به نام " شکنجه ۱۹۶۱" که مواردی از چندین تحقیق و گرد آوری توسط بنسون و بیکر درباره زندانیان عقیدتی را در برداشت ، منتشر نمود . به دنبال تلاش های بنسون و بیکر ، نخستین نشست بین المللی در ماه جولای برگذار شد که نمایندگانی از بلژیک ،بریتانیای کبیر ، فرانسه ، آلمان ،ایرلند ، سوئیس و ایالات متحده در آن حضور داشتند . در این نشست رهبری تصمیم گرفت که "درخواست " باید پایه های یک سازمان دائمی را شکل بدهد . که در ۳۰ سپتامبر ۱۹۶۲ رسما به نام " عفو بین الملل" نامگذاری شد.
آنچه که به عنوان یک درخواست کوچک آغاز شده بود به زودی به یک جنبش دائمی بین المللی مبدل شد که به منظور حمایت از کسانی که به خاطر بیان غیر خشونت بار دیدگا هایشان زندانی شده اند و همچنین تامین تصدیق جهانی مواد ۱۸ و ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر ملل متحد ، کوشش مینمود .
از همان آغاز تحقیقات و کمپین در فعالیت های عفو بین الملل جای داشت . یک کتابخانه به منظور اطلاع از وضعیت زندانیان عقیدتی تاسییس شد و شبکه گروه های محلی -که گروه های " سه تایی" نامیده شد - آغاز به کار کرد . هر گروه به نیابت از طرف سه زندانی ، از هر کدام از مناطق ایدئولوژیک جهان آن موقع - کمونیست ، کاپیتالیست و در حال توسعه - کار میکرد.
در میانه ده ۱۹۶۰ حضور جهانی عفو بین الملل رو به رشد بود و دبیر خانه بین المللی و کمیته اجرایی بین المللی به منظور مدیریت سازمان های ملی عفوبین الملل - که section نامیده میشد و در چندین کشور ایجاد شده بود - تاسیس شد . نهضت بین المللی به منظور توافق بر سر اصول و تکنیک های بنیادین خود شروع به کار کرد . برای نمونه مسئله اینکه آیا زندانیانی که از خشونت طرفداری کرده اند - مانند نلسون ماندلا- را میتوان به عنوان زندانی عقیدتی قبول نمود یا نه ، مطرح شد و همگی متفق القول بر آن بودند که نمیتوان به چنین زندانیانی عنوان " زندانی عقیدتی " را داد . گذشته از کار کتابخانه و گرو ه های نامبرده ، فعالیت های عفو بین الملل به منظور کمک به خانواده های زندانیان ؛ فرستادن ناظرانی به محاکمات ، تاسیس نمایندگی در نزد حکومت ها ، و پیدا کردن پناهندگی و کار در خارج از کشور برای آنان ، گسترش یافت . عفو بین الملل در سال ۱۹۶۵نخستین گزارشات خود درباره وضعیت زندانیان در پرتغال ، افریقای جنوبی و رومانی را منتشر کرد و و از قطعنامه ملل متحد برای تعلیق و برانداختن نهایی مجازات اعدام برای جرائم سیاسی در زمان صلح حمایت کرد. فعالیت و نفوذ عفو بین الملل به نحو فزاینده ای در میان سازمان های بین دولتی افزایش یافت .تا پیش از پایان دهه ۱۹۶۰ بوسیله سازمان ملل ، شورای اروپا و یونسکو به عفو بین الملل " مقام مشورتی " اهدا شد .
هدایت عفو بین الملل در دهه ۱۹۷۰ در دست سین مک برایدSean McBride و مارتین انالس martin ennals قرار داشت . هنگام کار برای زندانیان عقیدتی ، دامنه شمول موضوعات پیگیر توسط سازمان به مسائلی چون " محاکمات عادلانه" و مخالفت با بازداشت طولانی مدت بدون محاکمه (ماده ۹ اعلانیه جهانی حقوق بشر) ، و بویژه شکنجه زندانیان (ماده ۵ اعلانیه جهانی حقوق بشر ) گسترش یافت . عفو بین الملل معتقد بود که دلایل اساسی حکومت ها برای شکنجه زندانیان، کسب اطلاعات و یا سرکوب مخالفت بوسیله استفاده از ترور یا هر دو است .
بعلاوه آنچه که موجب نگرانی میشد صدور روش های پیچیده تر، تجهیزات و آموزش های شکنجه به کشور های دست نشانده بود . عفو بین الملل از کشورهایی که به نظر میرسید ادعاهای مربوط به شکنجه زندانیان در آن رایج است گزارشاتی جمع آوری کرد و کنفرانس های بین المللی را درباره شکنجه سامان داد. سازمان همچنین خواستار نفوذ افکار عمومی به منظور وارد آوردن فشار به حکومت های ملی با سازمان دادن به کمپین هایی برای" لغو شکنجه" شد که چندین سال ادامه یافت .اعضای عفو بین الملل از ۱۵۰۰۰ نفر در سال ۱۹۶۹ به ۲۰۰۰۰۰ در سال ۱۹۷۹ رسید . این رشد منابع سازمان را قادر ساخت تا برنامه اش -بیرون از دیوارهای زندان -که شامل کار بر روی موضوعاتی چون مفقودین ، مجازات اعدام و حقوق پنا هندگان بود را توسعه دهد. یک تکنیک جدید تحت عنوان " اقدام فوری" با هدف بسیج سریع اعضا پیش رو گذاشته شد . اولین اقدام فوری در ۱۹ مارس ۱۹۷۳ به نیابت از" پروفسور لوئیز باسیلیو روسی"، یک برزیلی آکادمیک که بنا به دلایل سیاسی دستگیر شده بود صورت گرفت. لوئیز شخصا معتقد بود که درخواست عفو بین الملل بسیار مهم بود :" من میدانستم که مورد من همگانی شده است ، من میدانستم آنها دیگر نخواهند توانست که مرا بکشند. پس از فشار روی من کاسته شد و شرایط بهبود یافت ".
عفو بین الملل در سطح بین دولتی به منظور کاربست "حداقل استاندارد های قانونی ملل متحد در رفتار با زندانیان " و کنوانسیونهای بشردوستانه موجود ، به منظور تضمین تصویب دو میثاق حقوق بشر ملل متحد-که در سال ۱۹۷۶ به اجرا در آمد و در حصول به قطعنامه ۳۰۵۹ ملل متحد که رسما شکنجه را محکوم کرد مفید واقع شد و حکومت ها را به وفاداری به ابزارها و مقررات موجود که این اعمال را ممنوع میکرد فرا خواند- پافشاری کرد .در سال ۱۹۷۲ و در کمیسیون حقوق بشر بین آمریکایی، "مقام مشورتی" به عفو بین الملل اهدا شد . در ساال ۱۹۷۴ سین مک براید Sean McBride ، رییس کمیته اجرایی بین المللی عفو بین الملل، به خاطر تخصیص تلاش طولانی مدتش برای حقوق بشر جایزه نوبل صلح را دریافت نمود .
● تاریخ متاخر (۱۹۸۰-۲۰۰۸)
در دهه ۱۹۸۰ عفو بین الملل به عنوان یک جایزه دار صلح نوبل و برنده جایزه حقوق بشر ملل متحد انتقادات بیشتری از حکومت ها کرد. اتحاد جماهیر شوروی ادعا کرد که عفو بین الملل کارهای جاسوسی را هدایت میکند ، حکومت مراکش عفو بین الملل را به عنوان مدافع یاغیان و قانون شکنان محکوم کرد و حکومت آرژانتین گزارش سالانه عفو بین الملل در سال ۱۹۸۳ را مردود شمرد . در طول دهه ۱۹۸۰ ، عفو بین الملل به کارزار برای زندانیان عقیدتی و شکنجه ادامه داد . مسایل جدیدی شامل کشتارهای خودسرانه و خارج از صلاحیت قضایی دادگاه ، نقل و انتقالات نظامی ، امنیتی و پلیسی؛ قتل های سیاسی و ناپدید شدن برخی افراد مطرح شدند.
در سال های پایانی این دهه، شمار رو به افزایش پناهندگان در گستره جهان یک موضوع نگران کننده مشهود برای عفو بین الملل بود . زمانیکه بسیاری از پناهندگان جهانی آن موقع به خاطر جنگ و قحطی جابجا شده بودند عفو بین الملل ، به تبعیت از قیمومیت آن، فعالیت خود را بر روی کسانی که فرار کرده بودند متمرکز ساخت ،چرا که نقض حقوق بشر اقتضا می کرد که از آن ممانعت به عمل آید . این بحث مطرح شد که حکومت ها بیش از متمرکز شدن روی محدودیت های جدید برای ورود پناه جویان ، نقض حقوق بشر را که موجب تبعید و جلای وطن مردم شده است مورد توجه قرار بدهند .صرف نظر از کمپین دوم درباره شکنجه در طول نیمه اول این دهه ،بزرگترین کمپین دهه ۱۹۸۰ تور " اینک حقوق بشر !" بود که بسیاری از نوازندگان مشهور و دسته های نمایش ، کنسرت هایی برای چهلمین جشن سالیانه اعلامیه جهانی حقوق بشر برگذار کردند.
سراسر دهه ۱۹۹۰ عفو بین الملل با هدایت دبیر کل سنگالی خود پیر سینpierre sane به افزایش تعداد اعضای خود به ۲.۲ میلیون نفر در ۱۵۰ کشور و منطقه ادامه داد . عفو بین الملل به کار بر روی طیف وسیعی از موضوعات و وقایع جهانی ادامه داد. برای نمونه گروه های افریقای جنوبی در سال ۱۹۹۲ به عفو بین الملل پیوستند و میزبان پیر سین برای ملاقات با حکومت آپارتاید به منظور وارد کردن فشار برای انجام بازرسی در باره ادعایی راجع به تجاوز و بد رفتاری پلیس، پایان بخشیدن به فروش اسلحه به مناطق دریاچه بزرگ great lake) ) و لغو مجازات اعدام شدند .
در دهه ۱۹۹۰ میلادی عفو بین الملل وادار به انجام واکنش نسبت به وقوع نقض حقوق بشر در زمینه گسترش منازعات مسلحانه در مناطقی نظیر : آنگولا ، تیمور شرقی ، خلیج فارس، سومالی و یوگوسلاوی سابق شد . عفو بین الملل نسبت به مداخلات نظامی خارجی در این منازعات مسلحانه موضعی از سر مخالفت یا حمایت اتخاذ نکرد .عفوبین الملل استفاده از زور ، حتی نیروی زورمرگبار، را رد نکرد (و نمیکند) یا از طرف های درگیر تقاضا نکرد تا سلاح های خود را زمین بگذارند . در عوض ، انگیزه های پشت مداخله خارجی و گزینشگری اقدامات بین المللی نسبت به منافع استراتژیک آنهایی که قشون و نیروهایی را فرستاده بودند مورد پرسش قرار داد . اینگونه استدلال شد که می بایست اقدامات به موقعی به منظور جلوگیری از تبدیل شدن "مسائل حقوق بشر " به " فجایع حقوق بشر " و پیش آمدن وضعیتی که در آن هم مداخله و هم انفعال نشان دهنده شکست جامعه بین المللی باشد ، صورت بگیرد .
هر فدر هم که عفو بین الملل در جلو بردن مسئله به رسمیت شناختن جهانشمولی حقوق بشر پیش رونده بود ،این کمپین Get Up, Sign Up""بود که۵۰امین سال اعلامیه جهانی حقوق بشر را نشان داد. ۱۳ میلیون امضا در حمایت از اعلامیه جمع آوری شد و در ۱۰ دسامبر ۱۹۹۸ (روز جهانی حقوق بشر) در شهر پاریس یک کنسرت موسیقی برگذار شد.
عفو بین الملل به طور ویژه توجه خود را به تجاوزات صورت گرفته در حق گروه های خاص شامل : پناهندگان ، اقلیت های نژادی ، قومی و مذهبی ؛ زنان و کسانی که اعدام شدند یا در ردیف مرگ قرار داشتند، معطوف کرد . گزارشی راجع به مجازات اعدام به نام " when the state kills" و کمپین " حقوق زن ، حقوق بشر است " ، اقدامات کلیدی برای دو مسئله متاخر بودند و نشان داد که هنوز عفو بین الملل به میزان بالایی یک سازمان گزارشگر و کارزار کننده است .
در سطح بین دولتی ، عفو بین الملل در حمایت از ایجاد کمیساریای عالی ملل متحد برای حقوق بشر (تاسیس شده در سال ۱۹۹۳) و یک دادگاه جنایی بین المللی (تاسیس شده در سال ۲۰۰۲) به بحث و مذاکره پرداخت . بعد از سال ۲۰۰۰ دستور کار عفو بین الملل به چالش های برآمده از جهانی شدن و و تاثیرات حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ در ایالات متحده معطوف شد . مسائل مربوط به جهانی شدن منجر به یک جابجایی عمده در سیاست های عفو بین الملل شد ، دامنه کار سازمان با در برگرفتن حقوق فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی- حوزه ای که در گذشته کمتر روی ان کار شده بود - گسترش یافت . عفو بین الملل احساس کرد که این جابجایی و تغییر رویه بسیار مهم بود ، نه فقط به خاطر باوربخشیدن به اصل عمومی تقسیم ناپذیری حقوق بشر ، بلکه به خاطر قدرت فزاینده کمپانی ها و تحلیل رفتن بسیاری از دولت - ملت ها به عنوان یک پیامد جهانی شدن .
متعاقب حملات ۱۱ سپتامبر دبیر کل جدید عفو بین الملل، آیرین کان Irene Khan گزارش داد که یک مقام ارشد حکومتی به نمایندگان عفو بین الملل گفته است : " نقش شما با فروریختن برج های دوقلو در نیویورک فرو پاشیده شد ". در سال های متعاقب حملات ، برخی از پیشرفت های حاصله بوسیله سازمان های حقوق بشری در طی دهه های گذشته، دچار فرسایش شد . عفو بین الملل استدلال میکند که حقوق بشر اساس امنیت همه بود نه مانعی در برابر آن . وقتی که کان در سال ۲۰۰۵ بازداشتگاه های امریکا در خلیج گوانتانامو را با "گولاگ شوروی" همانند دانست ، بی درنگ با انتقاداتی از سوی حکومت بوش و واشینگتن پست مواجه شد .
در طول نیمه اول دهه جدید ، عفو بین الملل توجه خود را به موضوعاتی نظیر خشونت علیه زنان ، کنترل تجارت جهانی اسلحه و اهمیت کارایی ملل متحد معطوف داشت . اعضای سازمان که در سال ۲۰۰۵ نزدیک به دو میلیون نفر میشدند به تلاش برای زندانیان عقیدتی ادامه دادند.
عفو بین الملل در ارتباط با جنگ عراق، در ۱۷ مارس ۲۰۰۸ گزارش داد: با وجود اینکه ادعا میشود اوضاع امنیتی در ماه های اخیر در عراق بهبود یافته است ، وضعیت حقوق بشر پس ازگذشت ۵ سال از آغاز جنگ درسال ۲۰۰۳، مصیبت بار است.
● کار
پنج حوزه کلیدی وجود دارد که عفو بین الملل به آنها رسیدگی میکند : حقوق زنان ، حقوق کودکان ، پایان بخشیدن به شکنجه و اعدام ، حقوق پناهندگان و حقوق زندانیان عقیدتی. برخی از اهداف ویژه سازمان به قرار زیر می باشند : لغو مجازات اعدام ، پایان دادن به اعدام های خودسرانه و خارج از صلاحیت بررسی قضایی و ناپدید شدن افراد ، تضمین محاکمه فوری و عادلانه برای همه زندانیان سیاسی ، تضمین آموزش رایگان برای همه کودکان در سر تا سر جهان ، مبارزه با مصونیت از نظام عدالت ، پایان دادن به استخدام و استفاده از کودکان به عنوان سرباز، آزاد کردن همه زندانیان عقیدتی ، توسعه حقوق فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی برای تمامی جوامع به حاشیه رانده شده ، حمایت از مدافعان حقوق بشر ، بالا بردن مدارای مذهبی ، توقف شکنجه و بدرفتاری ، توقف کشتارهای غیر قانونی در منازعات مسلحانه و حمایت کردن از حقوق پناهندگان ، مهاجران و پناه جویان .
آماج عفو بین الملل تنها حکومت ها نیستند بلکه موجودیت های غیر حکومتی و اشخاص خصوصی (بازیگران غیر دولتی ) را نیز در بر میگیرند .
به منظور پیش بردن این اهداف ، عفو بین الملل چندین تکنیک را برای اطلاع رسانی عمومی و بسیج افکار عمومی توسعه داده است . سازمان به انتشار گزارشات بیطرفانه و دقیق رسیدگی میکند. گزارش ها از طریق مصاحبه با زندانیان و دیگر زیان دیدگان و دیگر کسانی که حقوقشان نقض شده و نمایندگا ن آنها، بازماندگان و خانواده های کسانی که مورد تجاوز قرار گرفته اند، وکلا و روزنامه نگاران، پناهندگان ، دیپلمات ها ،گروه های مذهبی و انجمن های کارگری، آژانس های بشر دوستانه و دیگر سازمانهاو مدافعان حقوق بشر ، مصاحبه با مقامات رسمی ، نظارت بر جریان محاکمات ، کار با فعالان محلی حقوق بشر و دیدبانی رسانه های گروهی بدست میآید . قبل از هر گونه بیان ، انتشار یا صدور گزارشی ، متن آن به دقت مورد بررسی قرارمیگیرد تا اطمینان حاصل شود که آن به واقع درست و صحیح است ، از نظر سیاسی بی طرفانه و سازگار با رسالت عفو بین الملل باشد . هنگامی که عفو بین الملل بیش از وقایع بی چون و چرا با اظهارات و ادعا ها سرو کار دارد ، این را به طور شفاف در یافته هایش می آورد و به منظور انجام تحقیقات بیشتر از حکومت ها درخواست بازرسی میکند.اگر عفو بین الملل دچار اشتباهی شود اصلاحیه ای صادر می نماید .نتیجتا گزارش عفو بین الملل به خاطر قابلیت اطمینان آن مورد تصدیق قرار میگیرد
هدف سازمان انتشار بموقع جراید و نشر اطلاعات در خبر نامه ها و دیگر وب سایت ها می باشد . عفو بین الملل همچنین مامورین رسمی ای به کشور ها به منظور انجام تحقیقات و بازرسی های مودبانه اما مصرانه و پیگیر می فرستد.
اگر عفو بین الملل توان دسترسی رسمی به یک کشور را نداشته باشد ، تیم تحقیقاتی ممکن است برمنابع اطلاعاتی خارج از کشور شامل گزارش رسانه های خبری ، کارشناسان ، پناهندگان ، نمایندگان دیپلماتیک و مدافعان حقوق بشر تکیه کنند . کمپین ها برای بسیج افکار عمومی میتواند شکل فردی ، کشوری یا موضوعی بگیرد .امروزه تکنیک های بسیاری نظیر درخواست مستقیم (برای نمونه، نامه نگاری) ، رسانه های گروهی و کارهای تبلیغاتی و تظاهرات عمومی، گسترش یافته است . تبلیغات از طریق رسانه های خبری و اینترنت پیام سازمان را به زبان های مختلف به میلیون ها انسان می رساند .کمپین می تواند زندگی قربانیان نقض حقوق بشر و بازماندگان آنها،فعالان و مدافعان حقوق بشر و حتی ناقضین آن را دگرگون کند.
در وضعیاتی که نیاز به توجه فوری است ، عفو بین الملل شبکه های اقدام فوری موجود یا شبکه های واکنش به بحران را فرا می خواند. برای بقیه موارد ، اعضا را احضار میکنند . این مسئله نیز در نظر گرفته میشود که منابع انسانی بزرگ خود یک توانایی دیگر کلیدی می باشد .
● سازمان
عفو بین الملل تا حدود زیادی از اعضای داوطلب ساخته شده است اما شمار کمی کارمند حقوق بگیر نیز در خود نگه می دارد . در کشور هایی که عفو بین الملل حضور نیرومندی دارد ، اعضا در دسته هایی به نام بخش""SECTION سازمان داده شده اند . بخش ها معمولا فعالیت های بنیادی عفو بین الملل را به وسیله تعداد قابل توجهی عضو ، که برخی از آنان گروه هایی را تشکیل میدهند ، و کارمندان تخصصی ، هماهنگ میکنند . هر کدام از آنان دارای هیئت مدیره ای می باشد . در سال ۲۰۰۵ در سر تا سر جهان ۵۲ بخش وجود داشت .ساختارها "Structures"از دیگر تقسیمات سازمان می باشند . ساختار ها همچنین فعالیت های بنیادی را هماهنگ میکنند اما اعضای کمتر و تعداد کارمندان محدودی دارند .در کشور هایی که در آن بخش ها یا ساختار ها حضور ندارند، مردم میتوانند به عنوان " اعضای بین المللی " حضور داشته باشند . دو مدل سازمانی دیگر نیز وجود دارد : " شبکه های بین المللی " که موضوعات خاصی را ترویج میکند یا یک شخصیت خاص دارد و " گروه های وابسته " ، که کارهایی مانند گرو های بخشی انجام میدهند ، اما در حالتی ایزوله .
سازمان هایی که در بالا از آنها نام برده شد بوسیله یک شورای بین المللی (international council)، که بوسیله یک رییس شورای بین المللی هدایت میشود ، نمایندگی میشوند. اعضای بخش ها و ساختار ها برحسب تعداد اعضایشان حق منصوب کردن یک یا شمار بیشتری نماینده در شورا را دارند . شورای بین المللی ممکن است نمایندگانی از شبکه های بین المللی و دیگر شخصیت ها به جلسات خود دعوت نماید ، اما تنها نمایندگان بخش ها و ساختار ها حق شرکت در رای گیری ها را دارند . کارکرد شورای بین المللی گماشتن و پاسخگو نگه داشتن هیئت حاکمه داخلی و تعیین مسیر حرکت نهضت است . شورای بین المللی هر دو سال یکبار تشکیل جلسه می دهد .
کمیته اجرایی بین المللی (IEC) که توسط رییس کمیته اجرایی بین المللی اداره میشود ، شامل هشت عضو و یک صندوقدار است . این اعضا توسط شورای بین المللی و به نمایندگی از آن انتخاب میشوند و سالی دو بار تشکیل جلسه میدهند . وظیفه کمیته اجرایی بین المللی تصمیم گیری به نمایندگی از عفو بین الملل ، اجرای استراتژی طرح شده توسط شورای بین المللی ، و تضمین مطابقت آن با اساسنامه و قوانین موضوعه سازمان است .
دبیر خانه بین المللی مسئول هدایت و انجام امور روزانه عفو بین الملل طبق دستور العمل کمیته اجرایی بین المللی و شورای بین المللی است . این دبیر خانه تقریبا توسط ۵۰۰ کارمند تخصصی عضو و در راس آن یک دبیر کل اداره میشود . دبیر خانه بین المللی چندین برنامه کاری را اداره میکند : سازمان ها و حقوق بین الملل ، تحقیقات ، کمپین ها ، بسیج نیرو ها ؛ و ارتباطات.
دفتر دبیرخانه از زمان تاسیس در نیمه دهه ۱۹۶۰ در لندن واقع شده است .
عفو بین الملل تا حدود زیادی بوسیله کمک بلاعوض و حق الزحمه ای که اعضای آن در سر تا سر جهان می پردازند تامین مالی میشود . این سازمان هیچ گونه کمک و بخششی را از جانب حکومت ها و سازمان های حکومتی نمی پذیرد . این هدایای شخصی و غیر منتسب این اجازه را میدهد تا این سازمان استقلال کامل خود را از هر دولتی و همه ایدئولوژی های سیاسی ، علایق اقتصادی و مذهبی حفظ کند .
در پایان به منظور اطلاع بیشتراز بخش های عفو بین الملل در کشور ها و مناطق جهان به همراه اسامی دبیران کل سازمان از آغاز تا کنون آورده شده است :
▪ بخش های عفو بین الملل Amnesty International Sections در سال ۲۰۰۵ :
الجزایر ، آرژانتین ، اتریش ، بلژیک (فلمنگی زبان ) ; بلژیک (فرانسوی زبان ) ، بنین ، برمودا ، کانادا(انگلیسی زبان );کانادا (فرانسوی زبان ) ، شیلی ، Côte d'Ivoire ، دانمارک ، جزایر فارو ، فنلاند ، فرانسه ، آلمان ، یونان ، گویان ، هنگ کنگ ، اسلند ، ایرلند ، اسرائیل ، ایتالیا ، ژاپن ، جمهوری کره ، لوگزامبورگ ،Mauritius،مکزیک ، مراکش ، نپال ، هلند ، نیوزیلند ، نروژ ، پرو ، فیلیپین ، لهستان ، پرتغال ، پورتوریکو ، سنگال ، سیرالئون ، اسلوونی ؛ اسپانیا ، سوئد ، سوئیس , تایوان ، توگو ، تونس ، UK ، ایالات متحده امریکا ، ارو گوئه ، ونزوئلا
▪ سازختار های عفو بین الملل Amnesty International Structures در سال ۲۰۰۵ : بلاروس ، بولیوی ، بورکینافاسو ، کرواسی ، Curaçao ، جمهوری چک ، گامبیا ، مجارستان، مالزی ، مالی ، مول داوی ، مغولستان ، پاکستان ، پاراگوئه ، اسلاواکی , آفریقای جنوبی ، تایلند ، ترکیه ، اوکراین ، زامبیا ، زیمباوه .
دبیران کل : پیتر بنسون (۱۹۶۱-۱۹۶۶) ، اریک بیکر (۱۹۶۶-۱۹۶۸) ، مارتین اینالس (۱۹۶۸-۱۹۸۰) ، توماس همربرگ(۱۹۸۰-۱۹۸۶) ، ایان مارتین (۱۹۸۶-۱۹۹۲) ، پیر سین (۱۹۹۲-۲۰۰۱) ، آیرین کان (۲۰۰۱-تا کنون )

منبع: ماهنامه عرصه سوم

منبع سایت حقوق بشر قوه قضاییه

آشنایی با دیوان بین‌المللی دادگستری

حقوق بشر  > ایران  - دیوان بین‌المللی دادگستری رکن قضائی سازمان ملل متحد است که در شهر لاهه هلند واقع شده است.

دیوان بین‌المللی دادگستری  (ICJ-International Court of Justice) پانزده قاضی دارد که آن‌ها را مجمع عمومی ملل متحد و شورای امنیت مشترکا برای 9 سال انتخاب می‌کنند. زبان‌های رسمی دیوان فرانسوی و انگلیسی است.

هر 3 سال 5 کرسی قضاوت خالی می‌شود و 5 قاضی دیگر به جمع قضات اضافه می‌شوند و اساسنامه دیوان جزء لاینفکی از منشور ملل متحد است.

دیوان بین‌المللی دادگستری ارگان قضایی سازمان ملل متحد است. نخستین پرونده‌ای که در این دیوان رسیدگی شد، مربوط به تنگه کورفو (میان آلبانی و انگلیس) بود که در ماه می سال 1947 مطرح شد.

کشورهایی که عضو سازمان ملل متحد نیستند، یا نمی‌توانند عضو این سازمان باشند نیز می‌توانند با قبول مقررات اساسنامه دیوان و کلیه تعهدات یک عضو ملل متحد که به موجب ماده 94 منشور سازمان ملل، مقرر شده است و نیز با پرداخت بخشی از مخارج دیوان به عضویت آن درآمده، در مواقع نیاز دعاوی خود را به دیوان ببرند.

15 قاضی دیوان که نباید دارای تابعیت مشابهی باشند، از میان اشخاصی انتخاب می‌شوند که دارای مشاغل مهم قضایی بوده، یا از حقوقدانان و برجستگان حقوق بین‌الملل باشند. این افراد باید در کشور خود نیز دارای اعتبار معنوی قابل ملاحظه‌ای باشند.

قضات دیوان باید نماینده نظام‌های مهم حقوقی و تمدن‌های بزرگ بشری باشند، نه نماینده دولت‌های خویش. بنابراین دولت‌ها حقی در انتخاب قضات ندارند و این افراد تابع دستورات دول خویش نیستند.

آرای صادره از سوی دیوان از اعتبار امر مختومه برخوردار است و قابل تجدیدنظر نمی‌باشد.

طرفین دعوی مطابق بند 1 ماده 94 منشور سازمان ملل و ماده 59 اساسنامه دیوان، ‌متعهد به متابعت از آرای دیوان هستند.

چنانچه کشوری از اجرای تعهداتی که به موجب رأی صادره از دیوان استنکاف کند،‌ طرف دیگر حق خواهد داشت،‌ به شورای امنیت شکایت کند.

اگر یکی از اعضای دایم شورای امنیت در دیوان محکوم شود و به رأی عمل نکند و موضوع به شورا بکشد، آنگاه آن عضو دایم خواهد توانست با استفاده از حق وتوی خود، عملا رأی دیوان را بلااثر کند.

منبع سایت حقوق بشر قوه قضاییه